ÜRÜN BELGELENDİRME - Motorlu Araç Tip Onayı
Tip onayı, “Motorlu Araçlar ve Römorkları”, “İki veya Üç
Tekerlekli Araçlar”, “Tekerlekli Tarım veya Orman
Traktörleri” ve bu araçların aksam, parça, sistemleri ile
birlikte bazı teknik üniteleri konusunda Avrupa Birliği’nin
(AB) Eski Yaklaşım Direktifleri’nden uyumlaştırılarak
yayımlanan yönetmelikler ile Birleşmiş Milletler Avrupa
Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) regülasyonları kapsamına giren
ürünlerin bu yönetmelik veya regülasyonlara uygun olduğunu
ve gerekli bütün uygunluk değerlendirme faaliyetlerinden
geçtiğini gösteren belgelendirme sistemidir.
Herhangi bir motorlu aracın, römorkun, motosiklet veya
mopedin ve traktörün trafiğe tescili aşamasında gerekli olan
Uygunluk Belgesinin düzenlenebilmesi için söz konusu araç
tipinin “Araç Tip Onayı Belgesine” sahip olması
gerekmektedir. 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’ nun
29. maddesi uyarınca, yapım safhasında, araçların tip onayı
yönetmeliği ile buna bağlı diğer yönetmeliklerin
yayımlanmasında ülkemizde Sanayi ve Ticaret Bakanlığı
yetkilidir.
Araç Tip Onayı Numaralandırılması
Tip onayı belgelendirme işleminden geçen her ürüne ayrı bir
tip onayı numarası verilir. Bu numaralandırma işlemi “Onay
Kuruluşu” olarak adlandırılan kurum veya kuruluşlar
tarafından yapılır. Onay kuruluşları, tip onaylarını “Araç
Tip Onayı” ve “Aksam Tip Onayı” olmak üzere iki türde
verebilmektedir. Aksam tip onayları, ilgili yönetmeliği veya
regülasyonu bulunan araç aksamları, parçaları, sistemleri
ile birlikte teknik ünitelerine verilir. Ülkemizde onay
kuruluşu Sanayi ve Ticaret Bakanlığıdır.
Motorlu Araçlarla İlgili Tip Onayı Mevzuatı
Bütün motorlu araçlar tip onayı mevzuatı ile ilgili olarak
96 adet Avrupa Birliği (AB) Direktifi ve 126 adet Birleşmiş
Milletler Avrupa Ekonomik Komisyonu (BM-AEK) Regülasyonu
bulunmaktadır. AB direktiflerinin tümü uyumlulaştırılarak
ülkemizde yönetmelik olarak yürürlüğe konulmuştur. Taraf
olduğumuz BM-AEK regülasyonlarının sayısı ise 124’ dür.
Araç Tip Onayı işlemleri, ülkemizde yayımlanan ana
yönetmelikler olan Motorlu Araçlar ve Römorkları Tip Onayı
Yönetmeliği (MARTOY), Tekerlekli Tarım veya Orman
Traktörleri Tip Onayı Yönetmeliği (TORTOY) ve İki ve Üç
Tekerlekli Motorlu Araçların Tip Onayı Yönetmeliği (MOTOY)
kapsamında, yukarıda belirtilen AB direktifleri veya
regülasyonları göz önünde bulundurularak Bakanlığımızca
yürütülmektedir. Araçların İmal, Tadil ve Montajı (AİTM)
Hakkındaki Yönetmelik kapsamındaki tadilatlarla ilgili
işlemler ise, Bakanlığımızca yetkilendirilen Türk
Standardları Enstitüsü (TSE) tarafından yapılmaktadır.
Tip Onayı Alması Gereken Araçlar
İmalatçı firmalar ürettikleri her ayrı tip Motorlu Araç,
Motosiklet, Moped, Traktör, Römork ve Yarı römork için Araç
Tip Onayı Belgesi almalıdır. İthal araçların da AT Tip
Onayına veya Bakanlığımızca verilen Ulusal Tip Onayı
Belgesine haiz olması gerekmektedir. AT Tip Onayı olan
MARTOY, MOTOY ve TORTOY kapsamındaki araçlar için Ulusal Tip
Onayı Belgesi alınmasına gerek yoktur. Eğer araç ithal
ediliyorsa ve AT Tip Onayı belgesi varsa ithalatçı firma
proforma fatura onayı için Türk Standardları Enstitüsü’ ne
müracaat etmelidir.